RKO a Kindergeld

Od 2022 roku w polskim ustawodawstwie znaleźć można informacje o nowym świadczeniu – Rodzinnym Kapitale Opiekuńczym. Można składać o nie wnioski już od pierwszego stycznia 2022 roku. Czym jest Rodzinny Kapitał Opiekuńczy? Komu przysługuje oraz jaka jest wysokość tego zasiłku? Jaka jest relacja pomiędzy RKO a Kindergeld? Zastanawiasz się czy warto starać się o nowe świadczenie? Jaki ma ono wpływ na pobierane świadczenia Kindergeld? – Zapraszamy do lektury…

Rodzinny Kapitał Opiekuńczy – czym jest ten dodatek?

Rodzinny Kapitał Opiekuńczy to rozwiązanie, które zostało zaproponowane przez Ministerstwo Rodziny i Polityki Społecznej w roku 2021. Jest to jedna ze składowych “Polskiego Ładu”. Pakiet z założenia miał być odpowiedzią na kryzys wywołany pandemią COVID-19 i jednocześnie szeregiem reform w kwestii służby zdrowia, podatków oraz polityki rodzinnej.

Projekt świadczenia RKO został przyjęty w sierpniu 2021 roku. Samo świadczenie obowiązuje od 01 stycznia 2022 roku i jest wypłacane przez Zakład Ubezpieczeń Społecznych.

Beneficjentami Rodzinnego Kapitału Opiekuńczego są rodzice dzieci w wieku od 12. do 36 miesiąca życia. Przysługuje jednak dopiero na drugie i kolejne dziecko (podobnie jak polskie 500+ w pierwszych latach obowiązywania).

Kapitał jest świadczeniem objętym unijnymi przepisami, a to oznacza że obowiązują je regulacje dotyczące koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego. Według unijnego prawa Rodzinny Kapitał Opiekuńczy jest zatem klasycznym świadczeniem rodzinnym. Podobnie jak świadczenie wychowawcze – program “Rodzina 500+”, (obecnie 800+) polskie świadczenie rodzinne, czy na przykład, zasiłek i świadczenie pielęgnacyjne, RKO ma wpływ na wysokość świadczeń wypłacanych w innym państwie Unii Europejskiej.

Kto jest zobowiązany do wypłaty świadczeń RKO?

Przyznaniem prawa do Rodzinnego Kapitału Opiekuńczego, a więc decyzję o tym czy świadczenie uzyska matka dziecka, ojciec dziecka lub uprawniony opiekun zajmuje się wyłącznie Zakład Ubezpieczeń Społecznych. Ten urząd jest także zobowiązany do wypłaty świadczeń kapitału opiekuńczego.

Przepisy o koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego

Kiedy w sprawie będą miały zastosowanie przepisy o koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego ZUS przekaże te informacje do właściwego w Polsce urzędu wojewódzkiego.

Celem urzędu wojewódzkiego będzie przekazywanie informacji do zagranicznych instytucji zajmujących się świadczeniami rodzinnymi. Dodatkowo UW weryfikuje, który kraj ma pierwszeństwo w wypłacie świadczeń. Jest to zależne od tego w jakim kraju drugi rodzic dziecka przebywa.

Niezależenie od postępowania urzędu wojewódzkiego Zakład Ubezpieczeń Społecznych wyda Ci decyzję na podstawie spełnienia poniższych warunków.

Kto ma możliwość pobierania Rodzinnego Kapitału Opiekuńczego?

Świadczenie przysługuje Ci jeżeli:

• jesteś ustawowym rodzicem dziecka
• dziecko na które wnioskujesz zostało przez Ciebie przyjęte na wychowanie i jednocześnie zawnioskowałeś w sądzie opiekuńczym o wszczęcie postępowania w celu przysposobienia dziecka
• dziecko mieszka wspólnie z Tobą w Polsce i jest na Twoim utrzymaniu.

Stan cywilny rodzica nie ma wpływu na to czy otrzyma Rodzinny Kapitał Opiekuńczy. RKO może tak samo otrzymać ojciec dziecka jak i jego matka zamieszkała w Polsce. W zależności od tego, który rodzic zawnioskuje o świadczenie. Bez znaczenia jest zatem czy wstąpiono w związek małżeński, rodzice pozostają w nieformalnym związku czy wypłaty realizowane są dla rodzica samotnie wychowującego dziecko.

Jeżeli jednak rodzice rozwiedli się – świadczenie otrzyma ten rodzic, który zamieszkuje wraz z dzieckiem oraz utrzymuje je.

Szczególny przypadek występuje w momencie, kiedy prawnie zadecydowano, że dziecko naprzemiennie przebywa pod opieką obojga rodziców. Wówczas, o RKO wnioskować mogą oboje rodzice, jednak kapitał przysługiwać będzie w połowie wysokości przysługującego świadczenia.

W jakiej wysokości wypłacany jest Rodzinny Kapitał Opiekuńczy?

Prawo do pobierana kapitału przysługuje niezależnie od dochodu członka rodziny, tak jak dzieje się to w przypadku Zasiłku Rodzinnego. Łączna suma świadczenia, którą możesz otrzymać to 12 tys. zł. Aby otrzymać pełną wysokość przysługującej Ci kwoty, pamiętaj o złożeniu wniosku w odpowiednim terminie.

Ustawodawca dał rodzicom możliwość wyboru w jakiej wysokości chcą pobierać zasiłek rodzinny RKO. Pierwsza możliwość to pobieranie świadczenia w kwocie 500 zł miesięcznie przez okres 24 miesięcy. Według drugiej opcji możliwe jest otrzymywanie wypłat w wysokości po 1000 zł przez 12 miesięcy.

Gdzie zawnioskować o Rodzinny Kapitał Opiekuńczy?

Jedyną formą, w której przyjmowane są wnioski o świadczenie RKO, to forma elektroniczna. Jak informuje Ministerstwo Rodziny i Polityki Społecznej – aby zawnioskować o świadczenie skorzystać możesz z tych samych portali, które służą do wnioskowania o świadczenie 800+, czyli:

• rządowy, informacyjno-usługowy portal Emp@tia,
• Platforma Usług Elektronicznych ZUS – PUE,
• bankowość elektroniczna Twojego banku.

Kiedy można składać wnioski o RKO?

Wnioski o Rodzinny Kapitał Opiekuńczy można składać już od pierwszego dnia miesiąca, w którym dziecko kończy 9 miesiąc życia. Pełną wysokość świadczenia otrzymasz jednak wnioskując nie później niż ostatniego dnia miesiąca, w którym dziecko kończy 13 miesiąc życia.

Wszystkie wnioski, które składane będą w późniejszym czasie (czyli wnioski na starsze dzieci) rozpatrywane będą jedynie za okres od miesiąca złożenia wniosku do 35 miesiąca życia dziecka. Nie otrzymasz świadczenia za wcześniejszy okres.

Zakład Ubezpieczeń Społecznych ma 2 miesiące na rozpatrzenie wniosku o Rodzinny Kapitał Opiekuńczy, licząc od daty, w której nastąpiło złożenie wniosku wraz ze wszystkimi wymaganymi dokumentami i informacjami. Wypłaty świadczeń dla rodziców nastąpią jednak nie wcześniej niż w miesiącu, od którego przysługuje prawo do kapitału na dane dziecko. Wypłaty mogą być realizowane tylko przelewem na numer konta wskazany we wniosku.

Co w przypadku kiedy rodzic pracuje za granicą?

Jeżeli jeden z rodziców pracuje za granicą, taką informację wnioskodawca zobowiązany jest przedstawić podczas składania wniosku do ZUS. Jeżeli praca rozpocznie się po złożeniu wniosku – zgłoszenia tego faktu do ZUS należy dokonać jak najszybciej.

Rodzinny Kapitał Opiekuńczy podlega koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego. Dlatego też ZUS musi mieć pełnię danych na temat pracy i sposobu odprowadzania składek przez każdego z rodziców. Istotne fakty ze względu na przepisy o koordynacji Zakład Ubezpieczeń Społecznych przekaże do Urzędu Wojewódzkiego.

W jakich przypadkach świadczenie Rodzinny Kapitał Opiekuńczy wpłynie na Kindergeld?

W momencie, kiedy pobierany jest Rodzinny Kapitał Opiekuńczy, należy zgłosić taki fakt do Familienkasse. Przyznanie tego świadczenia ma bardzo duży wpływ na świadczenie Kindergeld. Jeżeli zatem, jeden z rodziców pracuje za granicą i rodzina pobierająca na dzieci Kindergeld otrzyma przyznany Rodzinny Kapitał Opiekuńczy na jedno z dzieci – straci ona możliwość otrzymywania Kindergeld na dane dziecko.

Dzieje się tak ponieważ suma polskich świadczeń przysługujących na dane dziecko jest większa lub równa sumie świadczeń zagranicznych.

Wysokość świadczenia Kindergeld – przykład

Wytłumaczmy to na prostym przykładzie: czteroosobowa rodzina zameldowana jest i mieszka w Polsce. Ojciec dzieci pracuje w Niemczech natomiast matka zajmuje się na co dzień dziećmi w Polsce. Ze względu na posiadanie dwójki dzieci – jedno w wieku 4 lat i drugie w wieku 1,5 roku, wnioskująca matka dziecka otrzyma prawo do Rodzinnego Kapitału Opiekuńczego na młodsze dziecko. Jednocześnie, na dwójkę dzieci pobierane jest świadczenie wychowawcze 800+ z Polski oraz Kindergeld z Niemiec.

Dla przykładu:

Wysokość świadczenia Kindergeld na pierwsze i drugie dziecko wynosi w 2023 roku 250 €. Przeliczając tą kwotę na złotówki i uwzględniając powyższy przykład otrzymujemy w przybliżeniu 2 razy po 1100 zł. Suma polskich świadczeń (Rodzina 500+ oraz Rodzinny Kapitał Opiekuńczy) na najmłodsze dziecko wynosić może 1000 lub 1500 zł (w zależności od wybranej przez rodziców metody wypłat RKO). W związku z tym wysokość świadczeń w Polsce na najmłodsze dziecko może być większa niż w Niemczech a tym samym wypłaty Kindergeld powinny zostać zawieszone.

Kasa Świadczeń Rodzinnych (Familienkasse) musi zatem dowiedzieć się o pobieranym przez Ciebie świadczeniu Rodzinny Kapitał Opiekuńczy. Wnioskodawca o zasiłek rodzinny Kindergeld ma obowiązek udzielenia wszelkich znanych mu informacji odnoście każdej zmiany sytuacji rodzinnej. Oczywiście warunkiem jest, że te wiadomości mają istotny wpływ na wypłatę świadczeń. Przykładowe informacje, które należy zgłosić to: pobieranie za granicą świadczeń rodzinnych, oddelegowanie do pracy ojca dziecka, tego czy matka dziecka pobiera rentę czy zasiłek macierzyński, chorobowy lub inne świadczenia socjalne. Ważnym jest również, aby zgłaszać podjęcie lub utratę pracy przez jednego lub drugiego rodzica dziecka.

Czy wnioskowanie o Rodzinny Kapitał Opiekuńczy jest obowiązkowe?

Nie, nie masz obowiązku wnioskować o to polskie świadczenie. Polskie urzędy nie będą się upominać o zawnioskowanie o RKO.

Jeżeli praca żadnego z rodziców nie odbywa się za granicą i nie będą miały zastosowania przepisy koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego w stosunku do Twojej rodziny to nie spotkasz się również z żadnymi przykrymi konsekwencjami ze strony zagranicznych urzędów.

Jeżeli pobierasz inne zasiłki z zagranicznych instytucji, nie wnioskowanie o RKO może się dla Ciebie skończyć większymi problemami. Nie tylko po stronie instytucji polskiej. Za okres przysługiwania w Polsce Kapitału Opiekuńczego zagraniczna instytucja powinna pomniejszyć swój zasiłek rodzinny. Może to zrobić w każdym momencie, niezależnie ile czasu upłynęło od okresu, w którym mogłoby przysługiwać RKO. Bez decyzji odmownej RKO w Polsce będziesz musiał oddać kwotę niezależnie od pobranego świadczenia Kindergeld do zagranicznej instytucji.

Warto zatem rozważyć złożenie wniosku o Rodzinny Kapitał Opiekuńczy. Nie składając wniosku możesz być stratny nawet 12 tysięcy złotych.

Rodzinny Kapitał Opiekuńczy – o czym pamiętać?

Jak widzisz, Rodzinny Kapitał Opiekuńczy może być przyznawany przy zastosowaniu przepisów unijnych. Zawnioskuj o to świadczenie najszybciej jak to możliwe. Zgłoś we wniosku informacje odnośnie drugiego rodzica pracującego za granicą, ponieważ Twoja rodzina podlegać może koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego. Przekaż również fakt pobierania RKO do zagranicznej instytucji w kontekście ewentualnych pobieranych świadczeń zagranicznych.

TimeTax – uzyskujemy świadczenia socjalne

W TimeTax skupiamy się głównie na rozliczaniu podatku dochodowego z zagranicy. Z grupy świadczeń wpierających rodziny uzyskujemy niemiecki Kindergeld oraz holenderski Kinderbijslag. Dziś z dumą możemy przyznać, że dla naszych klientów uzyskaliśmy już miliony euro.

Zrealizowanie wszystkich formalności, w tym dołączenie wymaganych załączników skutkuje nie tylko uzyskaniem należnego świadczenia, ale także ma na celu uniknięcie długiego oczekiwania na decyzję. Dodatkowo, nasz klient zyska spokój, że po jakimś czasie nie będzie zobowiązany do zwrotu uzyskanych pieniędzy.

Gdzie szukać informacji?

Praca za granicą to często dodatkowe formalności, których niedopełnienie może skutkować nałożeniem na podatnika kary. Europejskie urzędy współpracują ze sobą, a przekazywane informacje są być podstawą do zobowiązania beneficjenta do zwrotu uzyskanych świadczeń.

Pomagamy z formalnościami, ale także dzielimy się wiedzą administracyjne zagwozdki rozjaśniamy na naszym blogu. Pisaliśmy już o niemieckim Kinderbonus – o bonusie do Kindergeld, Elterngeld oraz holenderskim Kinderbonden budget czyli dodatkowym świadczeniu należnym dla pobierających holenderski zasiłek rodzinny Kinderbijslag .

Na łamach naszej strony znajdziesz też informacje jak sprawić, by nie dosięgnęła nas kara za nierozliczenie dochodów z zagranicy. Poruszyliśmy także kwestię tego, na jakie ulgi podatkowe w Niemczech może liczyć osoba rozliczając:

• podatki w Niemczech, czy
• podatki w Holandii.

Zanim powierzysz nam realizację odzyskania zwrotu podatku z Niemiec możesz sprawdzić szacunkowy rezultat takiej usługi. Szczegóły poznasz używając bezpłatny kalkulator zwrot podatku z zagranicy.